24 lipca 2025 roku Sąd Apelacyjny w Gdańsku ogłosił wyrok w sprawie Wojciecha O. i Marcina O., znanych w sieci jako „Jaszczur” i „Ludwiczek”. Obaj liderzy skrajnie nacjonalistycznego ruchu Rodacy Kamraci zostali prawomocnie skazani za szerzenie mowy nienawiści i kierowanie gróźb wobec białoruskich działaczy opozycyjnych. Tym samym sąd podtrzymał wcześniejsze orzeczenie wydane przez Sąd Okręgowy w Elblągu w grudniu 2024 roku.
Kara za nienawiść i groźby polityczne
Wojciech O., posługujący się pseudonimem „Jaszczur”, został uznany winnym publicznego znieważania Swiatłany Cichanouskiej i dziennikarza Sciapana Puciły, a także formułowania gróźb pod adresem białoruskich opozycjonistów. Za te czyny usłyszał wyrok ośmiu miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem odbycia 30 godzin prac społecznych miesięcznie oraz nakazem wpłaty 2000 zł na Fundusz Sprawiedliwości.
Marcin O., występujący jako „Ludwiczek”, odpowiadał za znieważenie Cichanouskiej. Sąd wymierzył mu karę trzech miesięcy ograniczenia wolności, również z obowiązkiem wykonywania prac społecznych. Musi też zapłacić 1000 zł na ten sam fundusz.
Proces za zamkniętymi drzwiami
Ze względu na delikatny charakter sprawy – w tym zarzuty zniesławienia i nawoływania do nienawiści – rozprawa apelacyjna toczyła się bez udziału publiczności. Obaj oskarżeni nie pojawili się w sądzie, ponieważ przebywają aktualnie w areszcie tymczasowym w związku z innym, znacznie szerszym śledztwem prowadzonym przez prokuraturę.
Jak zaznaczył prokurator Mariusz Marciniak, prokuratura nie zgłaszała apelacji od wyroku pierwszej instancji, uznając go za w pełni zasadne i zgodne z ustaleniami śledztwa.
Szerokie śledztwo: setki zarzutów, tysiące godzin materiałów
Skazanie liderów Rodaków Kamratów za konkretne wypowiedzi to tylko fragment znacznie większego dochodzenia. Prokuratura Okręgowa Warszawa-Praga prowadzi śledztwo obejmujące około 1500 incydentów z lat 2015–2025. Analizowanych jest ponad 1700 nagrań zawierających łącznie około 3000 godzin materiału.
Wojciech O. usłyszał już 78 zarzutów, a Marcin O. – 64. Dotyczą one m.in. nawoływania do przemocy na tle politycznym, znieważania mniejszości narodowych i religijnych, pochwalania wojny Rosji przeciwko Ukrainie oraz propagowania nienawiści. Śledczy analizują również ich publiczne wystąpienia przy warszawskiej Cytadeli i na Cmentarzu Powązkowskim, gdzie gloryfikowali Eligiusza Niewiadomskiego – zabójcę prezydenta Gabriela Narutowicza.
Analiza treści i źródeł finansowania
W śledztwie wykorzystywane są zaawansowane narzędzia analityczne, w tym technologie oparte na sztucznej inteligencji. Celem jest nie tylko identyfikacja treści łamiących prawo, ale także ustalenie źródeł dochodów grupy – w tym darowizn, przychodów z reklam i transmisji internetowych.
Sprawiedliwość po latach działalności
Skazanie „Jaszczura” i „Ludwiczka” stanowi pierwszy prawomocny wyrok w sprawach związanych z ich wieloletnią działalnością w sieci. Choć zapadł dopiero po dekadzie aktywności grupy, to dla wielu obserwatorów jest sygnałem, że państwo nie będzie tolerować mowy nienawiści i działań godzących w porządek demokratyczny. Kolejne postępowania wobec Rodaków Kamratów wciąż trwają i zapowiadają jeszcze większe konsekwencje prawne dla ich liderów.
